O czary mógł zostać oskarżony każdy, niezależnie od płci, wieku czy pochodzenia. Ofiarami najczęściej padały jednak kobiety. Według Heinricha Kramera i Jakoba Sprengera, autorów Malleus Maleficarum – słynnego podręcznika dla łowców czarownic napisanego w 1486 roku – czarownicą mogła zostać każda kobieta, zarówno ta zajmująca się zielarstwem lub medycyną, jak i pobożna mniszka. Czarownice z Prus i Pomorza przybliżają Czytelnikom losy oskarżonych, którzy zostali postawieni przed trybunałem sądowym, torturowani i skazani za rzekome konszachty z diabłem. Wszystkie historie są oparte na faktach. Pochodzą z lat 1477–1836 i obejmują tereny współcześnie istniejących polskich województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, części kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Ponadto wykraczają poza te granice, sięgając dzisiejszej Rosji i obwodu kaliningradzkiego oraz Niemiec i Meklemburgii-Pomorza Przedniego.

Spis treści

O procesach czarownic
Wstęp
Młot na czarownice
Proces inkwizycyjny według prawa
Proces inkwizycyjny według Caroliny
Przebieg procesu o czary
Czarownica w wyobrażeniach ludzi
Sabaty w opowieściach czarownic
Opowieści o czarownicach
Księstwo Pomorskie
Prusy Królewskie
Prusy Książęce
Najważniejsza literatura
Indeks miejscowości

Składające się na ten tomik dwa opowiadania Jerzego Budzisza opisują powojenne przeżycia Józefa Boldy i Feliksa Budzisza – rybaków z Chałup. Pokazują one przemoc totalitarnego ustroju, której doświadczali Kaszubi. Głównym powodem tych szykan była postawa rodowitych mieszkańców Półwyspu Helskiego oraz ich przywiązanie do tradycji i wiary tak odmienne od wzorców propagowanych przez socjalistyczne władze PRL. Postawy, jakie w tej sytuacji przyjmą bohaterowie, są tematem tych tekstów.

Był czas kiedy podstawą egzystencji ludzi zamieszkujących Półwysep Helski było morze, to duże i małe. Po kaszubsku: wiôldżi mòrze ë môłi mòrze. Rybacy przybrzeżni, bo o nich piszę w książce, z pokolenia na pokolenie przekazywali swoje rzemiosło, żyjąc nadzieją na lepsze - do teraz. Môłi mòrze nie wyżywi, wiôldżi mòrze to zakazy i limity tego, co jeszcze oddycha i żyje.

(ze wstępu)

Denebola jest uznawana za gwiazdę o niekorzystnym wpływie na ludzi, przynoszącą nieszczęście i niesławę. W chronologicznym ułożeniu rejsów statek trawler M/T Denebola zakończył swój żywot w najmniej spodziewanych okolicznościach, bo w porcie koreańskim Ulsam w 1994 roku. Autor odbył na nim rejsy w 1977 i 1986 roku, oba zakończyły się wypadkami, drugi z nich - tragedią.

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Pierwszy rejs Jerzego Budzisza na M/T Lepus, rok 1978.

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Drugi rejs Jerzego Budzisza na Lepusie – 1979 rok.

Autor urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Kolejny rejs Jerzego Budzisza na statku Lyra.

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Trzeci i ostatni rejs Jerzego Budzisza na statku Lyra.

Autor urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Jestem pod wielkim wrażeniem Pańskich książek. Przeczytałam trzy w ciągu trzech dni. Gratuluję pokory i umiejętności przekazania emocji związanych z życiem i pracą na morzu. Sceny walki z żywiołem - tak autentyczne. Jestem z Kaszub, mieszkam w górach i dzięki tym książkom czuje się, jakbym wróciła do domu. Dziękuję.

Fragment opinii o twórczości, Danuta Lassin

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Podstawowym i nieodzownym elementem przebytego czasu na statku M/T Perseus było zapoznanie się ze specyfiką pracy, która sama w sobie niosła określone zagrożenia, między innymi w związku z tym wszystkim, co pozostało za nami czyli z separacją. Na ogół nad tym się nie zastanawiano, bo i po co, skoro za bramą czekają tysiące potencjalnych pracowników spragnionych rybackiego rzemiosła - wymiana wahających się nie była trudna. Tego typu teksty słyszałem niejednokrotnie, a wypowiadane były zawsze przez tak zwanych twardzieli. Zresztą w tym fachu przymuszona separacja jest nieodzowna. Pozostają dwie drogi: tu lub tam, a to już indywidualna sprawa każdego. Jego i jego odporności psychicznej.

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

W 1982 roku Dalmor kupił od Morskiego Instytutu Rybackiego trawler-przetwórnię B-417 o nazwie Profesor Bogucki Gdy-329. Statek został zbudowany w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni w roku 1976. Z eksploatacji został wycofany w roku 1991. Po spalonym Uranie dziwnym zbiegiem okoliczności zostałem zaokrętowany na Profesora w roku 1984. Pomyłka załogowego? Niewątpliwie to awans.

Rejs Jerzego Budzisza na Uranie miał nietypowy przebieg...

„Orzeczenie Izby Morskiej za źródło gwałtownego ognia uznało zapalenie się tłuszczu na płycie kuchennej. Wentylator kanałem wyciągowym instalacji wentylacyjnej rozprzestrzenił ogień.

Zapewne tak było. W tym czasie odpoczywałem po sześciogodzinnejwachcie. Kiedy ogłoszono Alarm Pożarowy, spałem. Obudzony, szybko wybiegłem na pokład. Nad mostkiem unosił się czarny dym…”.

Czy mogę mieć awersję do statku Uran? Oczywiście, że tak, bo przypomina mi nie tak dawne zajście z ogniem. Spłonął cały mostek, a rejs trwał 240 dni. Dla załogowego nie miało to żadnego znaczenia, czemu się nie dziwię, bo przecież go tam nie było! Prawdopodobnie doszedł do wniosku, że to drobny incydent. A może i że sam go spaliłem, więc mi się ten statek należy. Nie pomógł kierownik Janiak. Przeglądając zdjęcia ze spalonego mostku, mówi: „No tak, no tak, ale musi pan płynąć, będziemy o panu pamiętać”. Wolałbym, by o mnie nie pamiętano i miałem słuszne obawy z tą pamięcią.

Czy można się dziwić, że Jerzy Budzisz pisze już drugą książkę o Kaszubach, o Chałupach, a szczególnie chałupianach, jeśli jego przodkowie pisali wiersze i książki, np. Modra Kraina Alojzego Budzisza? Tak prawdziwie rybaków na kutrach (to nie jest przecież znane romantyczne bum, bum, silników kutrów rozbrzmiewające przed świtem w portach Władysławowa, Jastarni czy Helu) i przejść tak zwanej fali w trakcie służby wojskowej w czasach PRL nie opisał dotychczas nikt.

Krzysztof Bień

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

W przedłożonej do rąk czytelników książce, Włodzimierz Bykowski odpowiada na zadane samemu sobie pytania o sens działań promujących absurd metodami propagandy, zwracając przy okazji uwagę na niehumanitarny wymiar rozwiązań proponowanych przez lewicowych myślicieli. Dyktatura absurdu jest również krytyką filozoficznego postmodernizmu, którego rzeczywistym owocem jest sojusz neoliberalnych – a właściwie to postliberalnych – elit z neokomunistami wyniesionymi na salony współczesności metodą długiego marszu przez instytucje, co zdaniem autora może doprowadzić do dyktatury.

Od zarania dziejów człowiek ma do czynienia z tyraniami, ale dopiero od Wielkiej Rewolucji Francuskiej dyktatura przybrała ludobójczą formę na masową skalę. W XIX wieku idea systemowej przemocy była rozwijana teoretycznie przez komunistów. Apogeum terroru przypadło na XX wiek, a miało to miejsce w państwach zarządzanych przez komunistów i nazistów. Z najnowszą historią ludzkości nieodłącznie związany jest również absurd, który w ostatnich latach przybiera na sile, między innymi w ramach gender studies oraz innych neokomunistycznych nurtach intelektualnych, kwestionujących nieomal całą dotychczasową wiedzę biologiczną oraz schematy logicznego rozumowania. W efekcie, od rewolucji 1968 roku, jaka przelała się przez uniwersytety zachodniego świata, mamy do czynienia z zastępowaniem nauki opartej na empirycznym poznaniu, dedukcji i sceptycyzmie metodologicznym, przez postnaukę nakierowaną na indywidualne uczucia jednostek, której dogmaty narzuca się społeczeństwom metodami zarządzania chaosem oraz tworzeniem nowej mitologii w ramach tak zwanych narracji.

Dyktatura absurdu jest pierwszą z czterech książek Bykowskiego o kondycji współczesnego człowieka, jakie Wydawnictwo Region przygotowało w ramach Biblioteki Apeironu. Kolejna, Natura humana, której premierę zaplanowaliśmy na wiosnę 2023 roku, będzie poświęcona ludzkiej naturze z perspektywy nie tylko antropologicznej, ale również nauk przyrodniczych, matematyki i logiki ogólnej.

Włodzimierz Józef Bykowski, urodzony w 1967 roku w Bydgoszczy, polski projektant przemysłowy i graficzny, malarz, rysownik, fotograf, regionalista, autor przewodników i książek. Debiutował w 1986 roku scenariuszem i rysunkami undergroundowego komiksu Szynel według Mikołaja Gogola. Od 1991 roku zajmował się reklamą i wystrojami wnętrz, a od 1995 roku tworzeniem wydawnictw reklamowych, książek, plakatów, opakowań, znaków towarowych, logotypów. W latach 2002–2005 redaktor graficzny polskiego wydania międzynarodowego magazynu parolotniowego Cross Country Polska. Miał 20 indywidualnych wystaw malarstwa, rysunku i fotografii. Od 2005 roku projektuje design paralotni Dudek.

Od 1999 roku opublikował około 30 przewodników turystycznych, które najczęściej ilustrował własnymi zdjęciami – ich łączny nakład przekroczył 100 tysięcy egzemplarzy. Pisał artykuły o tematyce turystycznej do „Ilustrowanego Kuriera Polskiego”, „Przeglądu Ekologicznego Pomorza i Kujaw”, „Expressu Bydgoskiego”. W 2013 roku opublikował powieść fantastyczną Różowe robaki. Od 2019 roku publicysta „Polskiego Magazynu w UK” oraz „Polskiego Magazynu w Regionie”.

www.bykowski.datum.pl

O AUTORZE I KSIĄŻCE

Włodzimierz Józef Bykowski, urodzony w 1967 roku w Bydgoszczy, polski projektant przemysłowy i graficzny, malarz, rysownik, fotograf, regionalista, autor przewodników i książek. Debiutował w 1986 roku scenariuszem i rysunkami undergroundowego komiksu Szynel według Mikołaja Gogola. Od 1991 roku zajmował się reklamą i wystrojami wnętrz, a od 1995 roku tworzeniem wydawnictw reklamowych, książek, plakatów, opakowań, znaków towarowych, logotypów. W latach 2002–2005 redaktor graficzny polskiego wydania międzynarodowego magazynu parolotniowego Cross Country Polska. Miał 20 indywidualnych wystaw malarstwa, rysunku i fotografii. Od 2005 roku projektuje design paralotni Dudek.

Od 1999 roku opublikował około 30 przewodników turystycznych, które najczęściej ilustrował własnymi zdjęciami – ich łączny nakład przekroczył 100 tysięcy egzemplarzy. Pisał artykuły o tematyce turystycznej do Ilustrowanego Kuriera Polskiego, Przeglądu ekologicznego Pomorza i Kujaw, Expressu Bydgoskiego. W 2013 roku opublikował powieść fantastyczną Różowe robaki. W latach 2019-2022 publicysta Polskiego magazynu w UK oraz Polskiego magazynu w regionie.

www.bykowski.datum.pl

W najnowszej książce Włodzimierz Bykowski – podobnie jak to było w przypadku Dyktatury absurdu – odpowiada na zadawane sobie kardynalne pytania związane z człowiekiem i jego naturą. Nie dokonuje tego jednak z perspektywy antropologicznej, ale posługuje się wiedzą przyrodniczą, matematyką oraz logiką ogólną. Sięga w ten sposób do podstaw rozumowania, które jego zdaniem rodzi się już na poziomie komórkowym, kiedy powstają pierwsze biologiczne schematy logiczne. Czyni to w sposób przystępny, wyjaśniając wszystkie trudniejsze pojęcia, odwołując się do obrazów znanych z kultury masowej. Natura humana jest również krytyką filozoficznego postmodernizmu, którego jednym z przedstawicieli jest Juwal Noach Harari. Bykowski wielokrotnie odnosi się do jego wypowiedzi, zauważając ich postnaukowy charakter.

Pojęcie natury odnosi się do rzeczywistości obiektywnej, czyli świata dostępnego poznaniu zmysłowemu. Tego typu poznanie łączy się z kolei z logiką, która wyznacza schematy rozumowania prowadzącego ku prawdzie. Gromadząc wiedzę naukową, zawsze zakładano, że świat fizyczny, a zatem również biologiczny, możemy zrozumieć i opisać. Naturą ludzką najczęściej określa się przyrodzoną lub instynktowną część człowieka, będącą ramą dla doświadczeń indywidualnych lub zbiorowych, kształtujących osobowość każdego z nas. Definiowanie tych wszystkich pojęć nastręcza współcześnie ogromnych trudności, ponieważ w ramach teorii krytycznej, kwestionuje się w zasadzie wszystko co było bazą rozwoju człowieka, nie tylko jako zwierzęcia, ale również istoty myślącej. Ograniczenia ludzkiej natury wynikają w dużej mierze z charakteru biologicznych receptorów, którymi doświadczamy świata oraz właściwości języków naturalnych, wyznaczających granice rozumienia pojęć abstrakcyjnych, a w konsekwencji stosowania logiki i etyki sytuacyjnej.

Natura humana jest drugą z czterech książek Bykowskiego o kondycji współczesnego człowieka, jakie Wydawnictwo Region przygotowało w ramach Biblioteki Apeironu. Kolejną będzie Homo diabolicus, a jej premiera jest zaplanowana na koniec 2023 roku. W niej autor będzie zajmować się demonicznymi skłonnościami ludzkiej natury z perspektywy antropologii kulturowej, religii oraz sztuki. Odniesie się również do modnego dziś transhumanizmu i sztucznej inteligencji tworzonej w ramach rewolucji informatycznej.