Niczym przez szkło powiększające autorka obserwuje detale spraw zamiatanych, pomijanych, niezauważanych, które toczą się z dala od głównych dróg. Każde opowiadanie to los pojedynczego człowieka zdeterminowany przez wielką historię lub przez drobne, codzienne sprawy. Czternaście zapamiętanych obrazków, przy których warto się zatrzymać.

Aleksandra Majdzińska

Pochodzi z małej miejscowości Stara Dąbrowa. Pisarka, scenarzystka, tłumaczka, wieloletnia nauczycielka polonijna na Wschodzie. Za scenariusz do filmu Mleczny brat w reżyserii Vahrama Mkhitaryana (producent: Wajda Studio) zdobyła nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Złota Morela w Erywaniu i została nominowana do Nagrody Juliusza Machulskiego. Stypendystka ministra kultury, marszałka województwa pomorskiego i starosty słupskiego.

Leśny świat Leemeta się rozpada: przyjaciele i sąsiedzi wyprowadzają się do wioski, aby tam wieść nowe życie podporządkowane pracy na roli i obrządkom chrześcijańskim. Porzucają swoje chaty, obyczaje i umiejętności skuszeni smakiem chleba oraz wynalazkami przywiezionymi przez rycerzy zza morza. Leemet wierzy, że odnajdzie pogrążonego w wiecznym śnie Północnego Gada – jedyną istotę zdolną przywrócić dawny porządek.

Ponadczasowa powieść z Estonii o walce „starego” z „nowym”, niełatwym poszukiwaniu własnej tożsamości i zerwanym przymierzu człowieka z przyrodą.

Historia kościoła dziś noszącego imię świętego Józefa sięga połowy XIV wieku. Z myślą o miejscu opieki dla chorych na trąd powstał wówczas kompleks budynków pod patronatem św. Jerzego: kościół, szpital i dwór. Jak to się stało, że zabudowania sakralne na rogu ulicy Elżbietańskiej i Bielańskiej kilkakrotnie zmieniały swoją nazwę, przeznaczenie i gospodarzy? Wraz z autorem udajemy się w podróż w czasie od średniowiecza po współczesność, w miejscu, gdzie burzliwa historia Gdańska również odcisnęła swoje piętno.

Andrzej Januszajtis

Fizyk, muzyk, historyk i niestrudzony popularyzator wiedzy o Gdańsku. Urodził się w 1928 r. w Lidzie, od 1948 r. mieszka na Wybrzeżu. Od 1967 r. publikuje książki poświęcone historii miasta i angażuje się w odrestaurowanie zabytków. W latach 1990-1994 przewodniczący Rady Miasta Gdańska. Za swoją działalność odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz tytułem Honorowego Obywatela Gdańska. Jego książki oraz wykłady od lat cieszą się niesłabnącą popularnością wśród osób zainteresowanych historią stolicy Pomorza.

Wspomnienia marynarza z rejsu do Dżakarty na drobnicowcu „Duwet” zbudowanym w stoczni gdańskiej dla armatora indonezyjskiego, które autor napisał na podstawie notatek sporządzonych podczas tego rejsu, tj. w 1960 r. Bez tamtych zapisów sprzed kilkudziesięciu lat nie byłoby możliwe wydanie tej książki, pokazującej autentyzm ciężkiej pracy na statku, wysiłku, ale też zachwytu nad egzotyką, z którą autor stykał się podczas podróży.

Kazimierz Ciemny

W 1950 r. skończył Szkołę Jungów Państwowego Centrum Wychowania Morskiego w Gdyni i na morzu przepracował 27 lat, głównie jako starszy marynarz. Związany zawodowo z pracą na morzu, zaczął też amatorsko uprawiać z powodzeniem malarstwo.

Powieść nominowana do najważniejszej niemieckiej nagrody literackiej Deutscher Buchpreis 2020

Nauczyciele i inni uczniowie w szkole nie widzą w głównej bohaterce Niemki, a potomkinię imigrantki. Przez ten pryzmat ją oceniają, z góry skazując na niepowodzenie. W końcu ona sama zaczyna wierzyć, że ciemniejszy kolor skóry i pochodzenie robotnicze czynią z niej mniej wartościową osobę.

To powieść o dojrzewaniu do walki o samą siebie. Główna bohaterka próbuje nie poddać się stereotypom, według których jest postrzegana. Czy spełni swoje marzenie o zdobyciu wykształcenia?

Tłem tej historii są Niemcy przełomu wieków: odradzające się ruchy neonazistowskie i skostniały system edukacji, w którym nie ma miejsca na inność.

Książka jest debiutem literackim autora. Znalazły się w niej znane historie i legendy Trójmiasta, takie jak opowieść o UFO w basenie portowym w Gdyni, historia o grobie tzw. "Jasia Pierdółka" czy opowieść o piwie w kranach domów położonych w pobliżu browaru gdańskiego. Opowieści zawarte w tym tomie przedstawiają bogactwo życia codziennego, mentalność mieszkańców, a przede wszystkim, żywą, nową kulturę Trójmiasta, powstającą od zakończenia drugiej wojny światowej aż do dziś.

Autor książki przez wiele lat był pracownikiem jednego z niemieckich domów opieki dla osób niepełnosprawnych intelektualnie. Zwyczajnie niezwykli to wybrane historie z życia podopiecznych i ich wychowawców.

„Na początku wszystko było proste jak drut” – zaczyna swoją opowieść Asger.

Potem sprawy zaczęły się komplikować: utrata pracy, rozstanie z dziewczyną, długi, alkohol. W akcie desperacji Asger odpowiada na ogłoszenie o poszukiwaniu asystenta osoby niepełnosprawnej. Tak poznaje młodego, ale znudzonego życiem i zgorzkniałego Waldemara. Mężczyzna porusza się na wózku inwalidzkim, mieszka na kopenhaskim blokowisku, pali skręty i cały dzień ogląda telewizję. Asger jest jedyną osobą, która potrafi znaleźć z Waldemarem wspólny język, bo sam też nie ma już nic do stracenia.

Ich znajomość okaże się tym, na co obydwaj czekali całe swoje życie.

„Na początku wszystko było proste jak drut” – zaczyna swoją opowieść Asger.

Potem sprawy zaczęły się komplikować: utrata pracy, rozstanie z dziewczyną, długi, alkohol. W akcie desperacji Asger odpowiada na ogłoszenie o poszukiwaniu asystenta osoby niepełnosprawnej. Tak poznaje młodego, ale znudzonego życiem i zgorzkniałego Waldemara. Mężczyzna porusza się na wózku inwalidzkim, mieszka na kopenhaskim blokowisku, pali skręty i cały dzień ogląda telewizję. Asger jest jedyną osobą, która potrafi znaleźć z Waldemarem wspólny język, bo sam też nie ma już nic do stracenia.

Ich znajomość okaże się tym, na co obydwaj czekali całe swoje życie.

Surowe życie na duńskiej wsi w latach II wojny światowej oczami dorastającej dziewczyny.

Marie pochodzi z rodziny, w której rytm życia wyznaczają morze i boskie przykazania. Jako dziewczynka uczona jest obowiązków domowych i bezwzględnego posłuszeństwa. Utwierdzana jest w przekonaniu o braku własnej wartości, należy najpierw do ojca, potem do męża. W takim postrzeganiu kobiet wyrastają też chłopcy. To jedyny znany im model rodziny, związku. Gdy wreszcie wojna się kończy, Dania realizuje swoją wersję „amerykańskiego snu”. Marie wyjeżdża do Kopenhagi, gdzie popada w kolejną pułapkę toksycznej relacji…

Czy miłość można zamknąć w matematycznym wzorze? Czy każdy związek dwojga ludzi jest wyjątkowy? A może losy zakochanych powtarzają się zawsze jak refren w muzyce? Czy miłość jest darem, czy chorobą, z której trzeba się wyleczyć?

Wybitnie uzdolniona muzycznie i matematycznie studentka oraz starszy, żonaty wykładowca zakochują się w sobie. Rakel, która lepiej porusza się w świecie liczb i nut niż wśród ludzi, niespodziewanie dla samej siebie całkowicie zatraca się w zakazanym uczuciu. Losy dziewczyny stają się podobne do losów innej utalentowanej matematyczki, żyjącej sto lat wcześniej Sofii Kowalewskiej. Na nowo opowiedziana stara jak świat historia romansu, który nie może skończyć się szczęśliwie.

Elemka od początku była pechowa.

Zbudowana w 1918 roku w Kanadzie (pod nazwą Cap Nord) pływała rzadko, bo silnik nieustannie ulegał awarii. Przechodziła z rąk do rąk, by w sierpniu 1934 roku trafić w końcu do Polski. Amerykański szkuner zakupiła Liga Morska i Kolonialna. Elemka miała być statkiem szkoleniowym, ale także pływać do portów afrykańskich, by szukać nowych rynków zbytu.

Elemka. Kolonialny żaglowiec to nie tylko historia jednego statku, ale również epizodu z czasów II Rzeczpospolitej Polskiej: planu założenia polskich kolonii.

W 1934 roku Związek Harcerstwa Polskiego zakupił ze składek społecznych trzymasztowy szwedzki szkuner Petrea, któremu nadano imię Zawisza Czarny. Harcerze i studenci wyremontowali go i przerobili na statek szkolny. I tak zaczęła się historia największego na świecie żaglowca należącego do organizacji skautowskiej.

Autor, dzięki osobistym kontaktom z „zawiszakami”: kapitanami jachtowymi i harcmistrzami, opisał początki i rozwój żeglugi harcerskiej. To opowieść o przedwojennych rejsach pod dowództwem pierwszego kpt. gen. Mariusza Zaruskiego, historii zniszczenia żaglowca przez niemieckiego agresora, a także o budowie Zawiszy Czarnego II.

Jacek Sieński

Dziennikarz, historyk, muzealnik i żeglarz. Jako publicysta specjalizuje się w problematyce morskiej, obejmującej historię i współczesność budownictwa okrętowego, portów żeglugi morskiej i śródlądowej, szkolnictwa morskiego oraz żeglarstwa. Publikuje głównie w „Dzienniku Bałtyckim”, jest też redaktorem naczelnym „Kuryera Gdańskiego”.

Maria, dilerfrau, miota się między pragnieniem miłości i bliskości a związkiem z lekceważącym ją dilerem.

Allan, były narkoman naznaczony tragicznym wypadkiem, z którego ledwo uszedł z życiem, próbuje zacząć nowe życie z dala od dragów.

Thomas-Diazepol radzi sobie z rzeczywistością tylko dzięki byciu na permanentnym haju.

Oraz ich rodzice, nauczyciele, wrogowie i przyjaciele, których drogi nieustannie przecinają się na ulicach Aalborga.

Powieść Nordkraft to portret ludzi z pokolenia dorastającego na początku lat dziewięćdziesiątych. W poszukiwaniu sposobu na życie trafili w ślepy zaułek.

Nie wszyscy wyszli na prostą.

Mimo że okres Wolnego Miasta trwał bardzo krótko, do dziś jest żywą legendą również poza granicami Gdańska. Było to miejsce wyjątkowe, lecz na co dzień toczyło się tutaj przeciętne życie: kwitły i upadały biznesy, rozwijała się turystyka, ludzie szukali rozrywki w sportach czy zabawie. Emocje wzbudzało powstanie nowych obiektów, takich jak stacja radiowa, lotnisko i pierwsze centra handlowe, oraz niezwykłe wydarzenia: przelot „Grafa Zeppelina” czy Światowy Kongres Esperantystów.

Ta książka to obraz codzienności i niecodzienności Wolnego Miasta – miejsca na granicy języków, narodów i epok.

Wyjątkowe miasto, jakim jest Gdańsk, ponownie oglądamy okiem Andrzeja Januszajtisa. Tym razem autor poświęcił sporo miejsca historii „mniej oczywistych” dzielnic, takich jak Chełm, Siedlce czy Orunia. Nie zabraknie też wizyt w różnych zakątkach Śródmieścia, a także w kilku krajach europejskich, między innymi we Włoszech, w Wielkiej Brytanii czy Hiszpanii.

Sto jeden felietonów zawartych w tym zbiorze to sto jeden okazji do odkrywania Gdańska.

Gdzie w Gdańsku był Dom Bociana? Jakie kolory mają witraże w oknach na Mariackiej? Jak szuka się zaginionych studni z czasów napoleońskich? Czy w Gdańsku uprawiano kawę? Którymi uliczkami chadzał Stanisław Fiszer, ulubiony adiutant Kościuszki, realizując swoje szpiegowskie misje?

Andrzej Januszajtis zaprasza nas na spacer po Gdańsku. To będzie podróż przez wieki: zajrzymy do pracowni Heweliusza, „popatrzymy” przez lunety Biskupiej Górki, zrobimy zakupy w średniowiecznym Gdańsku, spojrzymy na projekty budowy dworca i posłuchamy bicia zegara w Gimnazjum Akademickim. Nie zabraknie też wspomnienia o Prezydencie Pawle Adamowiczu.

Nikt nie pisze o Gdańsku tak jak Andrzej Januszajtis, który z losów jednego zakątka, domu, placu potrafi wysnuć fascynującą opowieść o miejscu i ludziach. Ta książka to hołd oddany ulicom Gdańska – niemym świadkom historii miasta.